Czy dieta ketonowa może leczyć padaczkę?
Dieta ketonowa ma niską zawartość węglowodanów i białka, a bardzo wysoką zawartość tłuszczu. Dowody sugerują, że może zmniejszyć częstotliwość napadów, a niektóre osoby z padaczką, które przestrzegają diety, całkowicie przestają doświadczać napadów.
Zazwyczaj osoby, które stosują dietę w tym celu, przyjmują również leki przeciwpadaczkowe.
Jednak dieta ketonowa może być szczególnie skuteczna w przypadku dzieci z padaczką oporną na leczenie, która nie reaguje na leczenie. Zmodyfikowane wersje diety mogą być bardziej odpowiednie dla nastolatków i dorosłych.
Ważne jest, aby pamiętać, że lekarz powinien monitorować każdego, kto stosuje dietę ketonową, aby pomóc kontrolować epilepsję. Ma to na celu zapewnienie, że dana osoba odżywi się bezpiecznie i odniesie jak najwięcej korzyści. Nadzór medyczny jest szczególnie ważny w przypadku niemowląt i innych dzieci.
W tym artykule badamy potencjalne korzyści diety ketonowej dla dorosłych i dzieci z padaczką.
Czy dieta ketonowa pomaga?
Według przeglądu z 2019 roku dieta ketonowa wydaje się zmniejszać lub zapobiegać napadom drgawkowym u dzieci i dorosłych z lekooporną - lub oporną na leczenie - padaczką.
Fundacja Padaczka rekomenduje dietę jako potencjalne leczenie padaczki opornej na leczenie.
Podają, że ponad połowa dzieci z oporną na leczenie padaczką, które stosują dietę ketogenną, doświadcza co najmniej 50% redukcji liczby napadów. Co więcej, według tego samego źródła, około 10–15% tych dzieci przestaje doświadczać napadów.
Jak to działa?
Kiedy dana osoba jest na diecie ketonowej, jej organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości węglowodanów, aby spalić energię, więc zamiast tego musi używać tłuszczu.
Spalanie tłuszczu jako paliwa powoduje odkładanie się w organizmie kwasów zwanych ketonami. Kiedy to nastąpi, organizm jest w stanie ketozy. Aby to osiągnąć, osoba musi przestrzegać diety przez dłuższy czas.
Ketoza występuje również w okresach postu. Jak odnotowano w badaniu z 2013 roku, ludzie od wieków stosowali post jako lekarstwo na napady padaczkowe, a naukowcy udokumentowali skutki tego podejścia w latach dwudziestych XX wieku. Mimo to eksperci nadal nie są pewni, jak dokładnie ketoza lub dieta ketonowa pomaga osobom z padaczką.
Padaczka to choroba metaboliczna, a jedna z teorii głosi, że dieta ketonowa działa poprzez zmianę metabolizmu człowieka.
Neurony lub nadpobudliwe komórki nerwowe w mózgu mogą przyczyniać się do wystąpienia napadów. Dieta ketonowa prowadzi do zmian metabolicznych we krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym, a zmiany te, wraz z innymi czynnikami, mogą zmniejszać pobudliwość neuronów. Zdaniem ekspertów może to mieć stabilizujący wpływ na napady padaczkowe.
Efekt diety ketonowej może zająć trochę czasu. Aby zobaczyć korzyści, ludzie powinni kontynuować go przez co najmniej 3 miesiące po osiągnięciu ketozy.
Bardzo ważne jest, aby pracownik służby zdrowia monitorował każdego, kto stosuje dietę ketonową do leczenia. Mogą zapewnić, że dieta przynosi bezpieczne efekty i że organizm naprawdę przechodzi w ketozę.
Dzieci i dorośli
Dieta ketonowa może przynieść korzyści zarówno dzieciom, jak i dorosłym z padaczką lekooporną. Może być szczególnie pomocny dla osób z niektórymi rodzajami padaczki, w tym:
- Zespół Doose
- Zespół Draveta
- niedobór transportera glukozy typu 1 lub GLUT-1
- infantylne skurcze
- Zespół Retta
- kompleks stwardnienia guzowatego
Dieta może być również skuteczna w przypadku dzieci z napadami ogniskowymi.
Dzieci
Dzieci w każdym wieku mogą przestrzegać diety ketonowej. Pod ścisłym nadzorem lekarza dieta ketonowa składająca się wyłącznie z formuł może pomóc kontrolować napady padaczkowe u niemowląt.
Rodzice i inni opiekunowie powinni otrzymać wskazówki dotyczące planowania posiłków i gotowania oraz powinni być świadomi potencjalnych niepożądanych reakcji na dietę.
Młodzież i dorośli
Lekarze często nie zalecają klasycznej diety ketonowej nastolatkom i dorosłym, ponieważ może to być trudne do utrzymania. Zamiast tego mogą zalecić zmodyfikowaną dietę ketonową, która jest smaczniejsza i wygodniejsza.
Eksperci sugerują, że około 30–40% dorosłych chorych na padaczkę, którzy stosują dietę ketonową, doświadcza co najmniej 50% redukcji napadów.
Jednak mniej niż 10% tych dorosłych osiąga 90% redukcję napadów lub przestaje ich doświadczać.
Ryzyko i inne korzyści
Każdy, kto zamierza stosować dietę ketonową w celu kontrolowania epilepsji, powinien być świadomy ryzyka i możliwych dodatkowych korzyści.
Inne korzyści
Zmodyfikowana dieta ketonowa może przynieść korzyści wykraczające poza leczenie epilepsji. Dorośli na diecie mogą doświadczyć poprawy w:
- czujność
- stężenie
- funkcja psychologiczna
- jakość życia
Ryzyka
Dzieci i dorośli, którzy przestrzegają diety ketonowej, muszą odwiedzać swojego lekarza lub dietetyka przynajmniej raz na 3 miesiące. Te regularne wizyty są ważne dla monitorowania postępów i wzrostu oraz sprawdzania wszelkich niepożądanych skutków diety.
Ryzyko związane z dietą ketonową obejmuje:
- zaparcie
- utrata masy ciała
- podwyższony poziom cholesterolu lub trójglicerydów
- drażliwość
- letarg
- nudności
- wymioty
- kamienie nerkowe
- problemy ze wzrostem u dzieci
Ponieważ dieta pozwala na niewielką ilość owoców, warzyw, zbóż i innych pożywnych pokarmów, niezbędna jest suplementacja multiwitaminą niezawierającą węglowodanów.
Gdy dana osoba utrzyma kontrolę nad napadami przez jakiś czas, lekarz może zasugerować odejście od diety. Lekarze zwykle zalecają to po 2 latach.
Ważne jest, aby odchodzić z diety stopniowo, przez okres kilku miesięcy lub dłużej. Nagłe przerwanie diety może spowodować nasilenie napadów.
Inne diety na padaczkę
Niektóre zmodyfikowane wersje diety ketonowej na padaczkę obejmują:
- Zmodyfikowana dieta Atkinsa: jest również bardzo uboga w węglowodany i bogata w tłuszcz. Pozwala jednak na większy wybór żywności. Ważne jest, aby liczyć węglowodany i upewnić się, że organizm otrzymuje wystarczającą ilość kalorii z tłuszczów.
- Dieta o niskim indeksie glikemicznym: ta dieta również zawiera dużo tłuszczu, ale pozwala na więcej białka niż dieta ketonowa.
- Dieta trójglicerydów o średniej długości łańcucha (MCT): jest podobna do klasycznej diety ketonowej, ale każdy posiłek zawiera zwykle tłuszcze z MCT, takie jak te w olejach lub emulsjach. Pozwala na większą swobodę w doborze źródeł węglowodanów i białka.
Padaczka i żywność
Obecnie nie ma dowodów na to, że jakikolwiek rodzaj żywności generalnie wywołuje napady padaczkowe.
Istnieje rzadki rodzaj padaczki, zwany padaczką odruchową, w którym niektóre pokarmy mogą wywoływać drgawki. Te wyzwalacze różnią się w zależności od osoby.
Niektóre osoby z padaczką zgłaszają, że określone dodatki do żywności mogą wywoływać drgawki. Potencjalne wyzwalacze obejmują:
- sztuczne słodziki
- barwniki spożywcze
- glutaminian sodu lub MSG
- konserwanty
Padaczka i napoje
Niektóre napoje mogą przyczyniać się do drgawek lub wpływać na leki przeciwpadaczkowe.
Napoje te mogą zawierać:
- Alkohol: u niektórych osób alkohol może wywoływać drgawki. Każdy, kto uważa, że jest to wyzwalacz, powinien tego unikać.
- Kofeina: Niektóre badania wskazują, że kofeina zwiększa ryzyko napadów, ale jej dalsze stosowanie może w niektórych przypadkach chronić przed napadami. Kofeina może również zmniejszać skuteczność niektórych leków na padaczkę, zwłaszcza topiramatu.
- Sok grejpfrutowy i sok z granatów: mogą zwiększać ryzyko działań niepożądanych niektórych leków przeciwpadaczkowych, w tym karbamazepiny, diazepamu i midazolamu.
Każdy, kto ma obawy dotyczące wpływu pokarmów lub napojów na napady lub leki, powinien porozmawiać z lekarzem.
Podsumowanie
Dieta ketonowa może być skutecznym sposobem leczenia osób z padaczką lekooporną.
Chociaż dieta może być odpowiednia dla osób w każdym wieku, największe korzyści mogą przynieść dzieci i niemowlęta, ponieważ najłatwiej trzymają się diety.
Młodzież i dorośli mogą radzić sobie lepiej na zmodyfikowanej wersji diety ketonowej, takiej jak zmodyfikowana dieta Atkinsa lub dieta o niskim indeksie glikemicznym.
Lekarz powinien uważnie monitorować każdego, kto stosuje dietę ketonową jako metodę leczenia. Jest to szczególnie ważne w przypadku dzieci, a zwłaszcza niemowląt.
Lekarz i dietetyk mogą obserwować postępy, zalecać suplementy i sprawdzać działania niepożądane.
