Jakie skutki uboczne może wywołać szczepionka przeciw półpaścowi?
Półpasiec lub półpasiec to infekcja wywołana wirusem ospy wietrznej, Varicella zoster. Szczepionka na półpaśca jest skuteczna i podobnie jak większość leków niesie ze sobą ryzyko wystąpienia skutków ubocznych.
Dorośli, którzy w dzieciństwie chorowali na ospę wietrzną, są nosicielami uśpionego wirusa. Wirus może reaktywować się, powodując półpasiec w późniejszym życiu, ale szczepionka może temu zapobiec.
Food and Drug Administration (FDA) uznała dwie szczepionki przeciw półpaścowi za bezpieczne. Jednak niektórzy ludzie obawiają się potencjalnych zagrożeń i tego, czy szczepionki są naprawdę skuteczne.
W tym artykule omawiamy bezpieczeństwo szczepionek przeciwko półpaścowi. Dostarczamy również informacji o różnych typach szczepionek oraz krótko- i długoterminowych skutkach ubocznych, które mogą powodować.
Co robi szczepionka na półpaśca?
Szczepienie przeciwko półpaścu może znacznie zmniejszyć ryzyko rozwoju półpaśca i związanych z nim powikłań, w tym PHN.
Inne powikłania półpaśca mogą obejmować:
- Powikłania oczne. Osoby z półpasiec w oku lub wokół oka są narażone na ryzyko wystąpienia owrzodzeń rogówki, jaskry, martwicy siatkówki oraz częściowej lub całkowitej utraty wzroku.
- Zapalenie płuc. Wirus półpaśca może rozprzestrzenić się na narządy wewnętrzne, powodując stan zwany półpasiecem wewnętrznym. Ludzie mogą również rozwinąć zapalenie płuc, jeśli wirus zainfekuje płuca.
- Zapalenie mózgu. Jeśli wirus półpaśca zainfekuje mózg, może spowodować poważne, zagrażające życiu zapalenie. Zapalenie mózgu lub mózgu może powodować problemy z pamięcią, utratę niektórych funkcji motorycznych, zmiany nastroju, epilepsję, a nawet śmierć.
Łagodne skutki uboczne
Szczepionka przeciw półpaścowi może powodować następujące krótkotrwałe skutki uboczne:
- zaczerwienienie, obrzęk lub swędzenie w pobliżu miejsca wstrzyknięcia
- zmęczenie lub znużenie
- bół głowy
- ból w mięśniach
- ból brzucha
- nudności
Według CDC objawy te trwają zwykle 2–3 dni.
Poważne skutki uboczne
Rzadko po szczepieniu na półpaśca osoba doświadcza ciężkiej reakcji alergicznej - lub anafilaksji.
CDC twierdzi, że tylko u jednego lub dwóch na 1 milion osób, które otrzymały szczepionkę Shingrix, rozwija się ciężka reakcja alergiczna.
Objawy ciężkiej reakcji alergicznej obejmują:
- niskie ciśnienie krwi
- zawroty głowy lub oszołomienie
- pokrzywka
- ból brzucha
- wymioty
- niepokój
- trudności w oddychaniu lub świszczący oddech
- obrzęk twarzy, warg, języka lub języczka, który jest częścią gardła
Jeśli osoba podejrzewa, że ona lub ktoś w pobliżu doświadcza anafilaksji, powinna wezwać pomoc medyczną w nagłych wypadkach.
Każdy w USA, który doświadczył ciężkiej reakcji alergicznej na szczepionkę przeciw półpaścowi, może zgłosić to online, korzystając z systemu zgłaszania zdarzeń niepożądanych szczepionek lub dzwoniąc pod numer 1-800-822-7967.
Długotrwałe skutki uboczne
W rzadkich przypadkach szczepionka zawierająca żywy półpasiec, Zostavax, może powodować wysypkę skórną lub półpasiec.
Wysypka występująca przy półpasiec może wpływać na dowolny obszar ciała, ale często pojawia się jako linia pęcherzy otaczających tułów.
W ciągu kilku dni pęcherze gromadzą się i tworzą się jeszcze przez kilka dni. Według American Academy of Dermatology, pęcherze goją się po 2–3 tygodniach.
Inne typowe objawy półpaśca to:
- bół głowy
- zmęczenie
- słabość
- obrzęk węzłów chłonnych
- gorączka
- dreszcze
- ból mięśni lub stawów
- nudności lub rozstrój żołądka
- wymioty
- wrażliwość na światło
Rodzaje szczepionek przeciwko półpaścu
FDA zatwierdziła dwie szczepionki przeciw półpaścowi dla dorosłych: szczepionkę przeciwko półpaścowi (Shingrix) i szczepionkę przeciw wirusowi półpaśca (Zostavax).
Shingrix
Shingrix to szczepionka na półpasiec, którą preferuje społeczność medyczna.
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) twierdzi, że Shingrix jest skuteczny w ponad 90% w zapobieganiu półpaścowi i neuralgii popółpaścowej (PHN), częstym powikłaniu obejmującym długotrwały ból nerwów.
Osoba otrzymuje szczepionkę Shingrix w dwóch dawkach. CDC zaleca odczekanie 2–6 miesięcy między pierwszą a drugą dawką.
Z pewnymi wyjątkami, osoby dorosłe powyżej 50 roku życia powinny otrzymać tę szczepionkę, nawet jeśli w przeszłości otrzymały już półpasiec lub szczepionkę Zostavax.
Zostavax
Pracownicy służby zdrowia w Stanach Zjednoczonych podawali Zostavax od 2006 roku. Szczepionka ta zawiera żywy wirus półpaśca i występuje w pojedynczej dawce.
Według FDA, Zostavax może zmniejszyć ryzyko półpaśca o około 50% u osób w wieku 60 lat i starszych oraz o około 70% u osób w wieku 50–59 lat.
CDC zaleca produkt Zostavax dla osób dorosłych w wieku 60 lat i starszych, z pewnymi wyjątkami.
Osoba uczulona na jakikolwiek składnik szczepionki Shingrix może rozważyć przyjęcie zamiast niej szczepionki Zostavax.
Czy szczepionka przeciw półpaścowi jest bezpieczna?
FDA zatwierdziła stosowanie obu szczepionek przeciw półpaścowi u zdrowych osób w wieku powyżej 50 lat.
Istnieją jednak przypadki, w których dana osoba nie powinna otrzymać żadnej szczepionki - na przykład jeśli jest w ciąży lub karmi piersią, ma alergię na którykolwiek składnik szczepionki lub ma osłabiony układ odpornościowy.
Kto powinien to dostać?
Według CDC u prawie 1 na 3 osoby w USA rozwinie się półpasiec, a około 10–18% osób, które zachorują na półpasiec, zachoruje na PHN.
Według National Institutes of Health (NIH) starsze osoby dorosłe i osoby z osłabionym układem odpornościowym są bardziej narażone na rozwój półpaśca.
CDC i FDA zalecają wszystkim dorosłym w wieku 50 lat i starszym szczepienie na półpaśca.
Dorośli powinni otrzymać szczepionkę przeciw półpaścowi, jeśli:
- mają co najmniej 50 lat
- nie pamiętam, czy mieli ospę wietrzną
- nie pamiętam, czy kiedykolwiek zaszczepili się na półpaśca
- otrzymali już szczepionkę Zostavax
- mają historię półpaśca
Kto powinien tego unikać?
Ludzie nie powinni otrzymywać szczepionki przeciw półpaścowi, jeśli:
- masz alergię na którykolwiek składnik szczepionki
- nie są odporne na Varicella zoster wirus
- obecnie mają półpasiec
- są w ciąży lub karmią piersią
- przyjmuje określone leki przeciwwirusowe
- mieć gorączkę 101,3 F lub wyższą
Osoby, u których wynik testu na Varicella zoster wirus może zamiast tego dostać szczepionkę przeciwko ospie wietrznej.
Osoba powinna unikać szczepionki na półpaśca, jeśli ma osłabiony układ odpornościowy z powodu:
- stan chorobowy, który osłabia układ odpornościowy, taki jak AIDS
- rak, który atakuje układ limfatyczny lub szpik kostny
- leczenie raka, takie jak radioterapia lub chemioterapia
- leki wpływające na układ odpornościowy, takie jak steroidy
Również kobiety, które są w ciąży lub mogą zajść w ciążę, powinny unikać szczepionki Zostavax.
CDC zaleca pozostawienie co najmniej 4-tygodniowej przerwy między zaszczepieniem na półpasiec a zajściem w ciążę.
Podsumowanie
Ryzyko wystąpienia półpaśca znacznie wzrasta wraz z wiekiem. FDA i CDC zalecają, aby osoby dorosłe w wieku 50 lat i starsze otrzymały jedną z dwóch dostępnych szczepionek na półpasiec: Shingrix lub Zostavax.
Podczas gdy większość zdrowych dorosłych może bezpiecznie otrzymać dowolną szczepionkę, leki mogą powodować skutki uboczne natychmiast po wstrzyknięciu, w tym:
- bół głowy
- zmęczenie
- ból w mięśniach
- ból brzucha
- nudności
- gorączka
Efekty uboczne powinny ustąpić w ciągu 2-3 dni. Ludzie zwykle radzą sobie z objawami, odpoczywając i przyjmując dostępne bez recepty leki przeciwbólowe.
W rzadkich przypadkach bezpośrednio po podaniu szczepionki Shingrix może wystąpić anafilaksja, ciężka reakcja alergiczna.
Ludzie powinni zapytać o bezpieczeństwo szczepionki przeciw półpaścowi, jeśli:
- u pacjenta występowały w przeszłości ciężkie alergie lub kiedykolwiek wystąpiła anafilaksja
- mają osłabiony układ odpornościowy
- jest w ciąży lub planuje zajść w ciążę
- przyjmować leki, które mogą osłabiać ich układ odpornościowy
